چگونه AMD با معماری رایزن به رقابت با اینتل پرداخت و جایگاه آن را به چالش کشید - مجله چایی

اما در میانه دهه 2010، شرایط تغییر کرد. AMD با یک بازنگری اساسی در معماری پردازنده های خود، محصولات تازهی به نام Ryzen معرفی کرد که به سرعت محبوب شدند و توانستند اینتل را به چالش بکشند. این تغییرات، ناشی از ترکیب نوآوری های فنی AMD و رکود نسبی در توسعه محصولات اینتل بود که به AMD امکان داد تا به یکی از پیشروهای بازار پردازنده تبدیل گردد. در این پست، به آنالیز روند این تغییرات و عوامل موثر در رجحان AMD در مقابل اینتل می پردازیم.

دوران طلایی اینتل: سلطه بدون چالش (2008-2011)

اواخر دهه 2000، اینتل به طور معین بر بازار پردازنده های دسکتاپ تسلط داشت. اینتل از مدل مشهور توسعه ای خود به نام تیک-تاک (Tick-Tock) بهره می برد. در این مدل، شرکت به طور متناوب یک فرآیند فراوری تازه معرفی می کرد (تیک) و سپس بر اساس همان فرآیند، یک طراحی تازه ارائه می داد (تاک). این مدل توسعه ای باعث شد که اینتل بتواند به طور مداوم عملکرد پردازنده های خود را بهبود دهد و مدل هایی مانند Core i5-750 و Core i7-870 که در بازار بسیار پیروز بودند، به وجود آورد.

در مقابل، AMD نیز پردازنده های خوبی مانند Phenom II X4 970 را ارائه کرد، اما همچنان در مقایسه با اینتل در جایگاه دوم قرار داشت. هرچند پردازنده های AMD از نظر قیمت مناسب بودند، اما توانایی رقابت با محصولات اینتل را از نظر عملکرد کلی نداشتند. این روند ادامه داشت تا زمانی که اینتل در سال 2011 پردازنده های نسل Sandy Bridge را عرضه کرد؛ پردازنده هایی که عملکرد فوق العاده ای در هر هسته داشتند و به سرعت به برترین انتخاب برای کاربران تبدیل شدند. AMD، در همین دوره با معرفی معماری Bulldozer، بر روی پردازش موازی و وظایف چند رشته ای متمرکز شد، اما عملکرد تک رشته ای ضعیف آن باعث شد که نتواند با Sandy Bridge رقابت کند.

نخستین نشانه های مشکل برای اینتل (2012-2015)

از سال 2012، اینتل به پیشتازی خود در بازار ادامه داد، اما مسائل نیز آغاز به ظهور کردند. در این دوره، AMD با مسائل جدی در پردازنده های Bulldozer روبرو بود. کوشش AMD برای بهبود این معماری به وسیله مدل های Piledriver در سال 2012 نیز نتوانست توجه بسیاری را جلب کند. در نتیجه، اینتل بدون کوشش زیادی به صدر بازار باقی ماند. اینتل در این سال ها تنها با افزایش اندک عملکرد به وسیله ارتقاء پردازنده های Sandy Bridge به Ivy Bridge و سپس Haswell، پیشتازی خود را حفظ کرد. آنالیز ها نشان می داد که بهبود عملکرد تنها حدود 10 درصد بود و عملاً در بعضی از زمینه ها مانند بازی ها تفاوت چندانی بین نسل ها مشاهده نمی شد.

اما نخستین مسائل جدی اینتل در این دوره، مربوط به فرآیند ساخت 14 نانومتری بود. اینتل که در ابتدا برنامه داشت تا پردازنده های Broadwell را در سال 2013 بر پایه فرآیند 14 نانومتری عرضه کند، به علت مسائل فراوری و بازدهی پایین این فرآیند مجبور شد عرضه این پردازنده ها را به سال 2014 موکول کند. با این حال، حتی تا سال 2015 نیز اینتل نتوانست به طور کامل این مشکل را رفع کند و Broadwell به تعویق افتاد.

بحران 14 نانومتری و تأثیر آن بر روند توسعه اینتل (2015)

تاخیر در فرآیند 14 نانومتری تنها آغازی برای مسائل بعدی اینتل بود. در حالی که این شرکت پیروز به عرضه پردازنده های Broadwell شد، اما مسائل فراوری همچنان ادامه داشت و باعث شد که اینتل نتواند به روند تیک-تاک خود ادامه دهد. از این رو، اینتل مدل تازهی به نام فرآیند-معماری-بهینه سازی را معرفی کرد و به جای تغییرات سریع، به بهینه سازی های تدریجی روی آورد. این تغییرات باعث شد که اینتل به جای پیشرفت سریع، تا پنج نسل متوالی (Coffee Lake، Coffee Lake Refresh، Comet Lake و Rocket Lake) به روی همان فرآیند 14 نانومتری باقی بماند.

ظهور AMD با معماری رایزن (2017)

در حالی که اینتل با مسائل خود دست و پنجه نرم می کرد، AMD با معرفی معماری Zen و پردازنده های رایزن در سال 2017 توانست بازار را متحول کند. این پردازنده ها با ارائه هسته های بیشتر و قیمت های رقابتی به سرعت محبوب شدند و عملکردی عالی در پردازش های چند رشته ای ارائه دادند. AMD با این کار توانست بازار پردازنده های چند هسته ای را از انحصار اینتل خارج کند. برای مثال، AMD با عرضه پردازنده های Ryzen 7 1700X و Ryzen 7 1800X توانست کاربرانی که به پردازش موازی اهمیت می دادند، جذب کند.

رقابت شدید (2017-2018)

در واکنش به پیروزیت AMD، اینتل با معرفی پردازنده های Coffee Lake کوشش کرد جایگاه خود را حفظ کند. این نسل از پردازنده ها برای اولین بار شامل مدل های شش هسته ای در سری Core i5 و Core i7 بود که پیش از آن تنها در پردازنده های رده بالا دیده می شد. اما AMD به سرعت پاسخ داد و در سال 2018 پردازنده های Ryzen 2000 را با فرآیند 12 نانومتری معرفی کرد که عملکرد بهتری در کارهای چند رشته ای داشت. به این ترتیب، AMD نه تنها به رقابت ادامه داد، بلکه جایگاه خود را در بازار تقویت کرد.

تغییر بزرگ با Zen 2 و Zen 3 (2019-2020)

در سال 2019، AMD با معرفی پردازنده های رایزن 3000 بر پایه معماری Zen 2 باز هم گام بلندی برداشت. این پردازنده ها با بهره گیری از فرآیند 7 نانومتری، توانستند عملکرد بالایی در پردازش های چند رشته ای و حتی بازی ها ارائه دهند. کاربران و آنالیز ها به سرعت این پردازنده ها را مورد تحسین قرار دادند و AMD توانست سهم بازار خود را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

اما نقطه عطف واقعی در سال 2020 با معرفی سری رایزن 5000 و معماری Zen 3 رخ داد. AMD با این معماری توانست از نظر عملکرد در بازی ها نیز از اینتل پیشی بگیرد. پردازنده هایی مانند Ryzen 9 5900X و Ryzen 5 5600X به سرعت به انتخاب اصلی کاربران حرفه ای و گیمرها تبدیل شدند و AMD توانست سهم بیشتری از بازار را تصاحب کند. آنالیز ها نشان دادند که این پردازنده ها در تمامی زمینه ها از جمله بنچمارک های پردازشی و بازی ها از پردازنده های اینتل پیشی گرفته اند.

کوشش اینتل برای بازگشت با Alder Lake (2021-2022)

در سال 2021، اینتل با عرضه پردازنده های Alder Lake که برای اولین بار از ترکیبی از هسته های قدرتمند و هسته های کم مصرف بهره می بردند، کوشش کرد تا جایگاه خود را بازپس گیرد. این پردازنده ها با بهره گیری از فرآیند 10 نانومتری، عملکرد بالاتری نسبت به نسل های پیشین خود ارائه دادند و در بنچمارک های گیمینگ توانستند تاج عملکرد را از AMD بگیرند. با این حال، مصرف انرژی بالاتر این پردازنده ها یکی از نقاط ضعف آن ها بود.

چالش تازه از سوی ARM (2024 به بعد)

در حالی که اینتل و AMD همچنان در رقابت شدید با یکدیگر هستند، ظهور پردازنده های مبتنی بر ARM به ویژه به وسیله Qualcomm، یک تهدید تازه برای هر دو شرکت محسوب می گردد. پردازنده های Snapdragon X مانند X-Elite و X Plus، با بهره گیری از معماری ARM برای لپ تاپ های ویندوزی عرضه شده اند و مصرف انرژی کمتری دارند که برای کاربران مجذوب نماینده است. در پاسخ به این تهدید، اینتل و AMD به همراه شرکت های بزرگی مانند گوگل و مایکروسافت، اتحادی تشکیل داده اند تا جایگاه معماری x86 را در بازار حفظ نمایند.

تاریخچه رقابت بین اینتل و AMD نشان می دهد که چگونه نوآوری های AMD با معرفی معماری رایزن توانست انحصار اینتل را به چالش بکشد و به رجحان دست یابد. این رقابت همچنان ادامه دارد و با ظهور ARM، ممکن است شاهد تحولات تازهی در بازار پردازنده ها باشیم. نوآوری های AMD و مسائل فراوریی اینتل باعث شد که جایگاه این دو شرکت تغییر کند و AMD به یکی از رهبران بازار تبدیل گردد. با این حال، آینده این رقابت همچنان نامعین است و ممکن است با توسعه فناوری های تازه، بازار پردازنده ها دستخوش تغییرات بیشتری گردد.

منبع

slashgearمنبع: یک پزشک