بانک بازرگانی؛ نخستین بانک خصوصی ایران - مجله چایی

از پروفایل ما bestcanadatours دیدن نمایید.

فرزانه قبادی| احمد قوام از سوی شاه مأمور شده بود تا جهت ایجاد موازنه و تعادل میان پس انداز ارزی و وضع اقتصادی کشور اقداماتی انجام دهد. مهم ترین قدم او تدوین نخستین برنامه هفت ساله عمرانی کشور بود. برنامه ای که با افزایش میزان تولید و حجم تجارت خارجی نیاز به مؤسسات اعتباری را افزایش می داد.

از سویی دولت بانک ها را مکلف کرده بود تمام سپرده های مربوط به گشایش اعتبار برای کالا های وارداتی را در بانک ملی به ودیعه بگذارند. تکلیفی که صدای اعتراض بانک ها را بلند کرد. این ها همه زمینه ساز شکل گیری جریانی بود که منجر به تأسیس بانک های خصوصی در ایران شد.

در بهمن 1328 مصطفی تجدد که در رشته اقتصاد و حقوق در آلمان تحصیل کرده بود و سابقه فعالیت در بانک ملی و بانک صنعتی و معدنی ایران را داشت، با همکاری محمدعلی مفرح، نخستین بانک خصوصی ایرانی را به نام بانک بازرگانی ایران با سرمایه ای حدود 50 میلیون ریال تأسیس کردند.

بانکی که با استناد به قانون تجارت و به شکل شرکت سهامی عام تأسیس و خیلی زود تبدیل به رقیبی جدی برای بانک های دولتی شد.

علاوه بر سود قابل توجهی که به سپرده گذاران این بانک تعلق می گرفت و موجب اقبال مردم به این بانک شده بود، امتیازی که خدمات این بانک نسبت به بانک های دولتی داشت این بود که با افتتاح حساب سیار این امکان به دارندگان حساب داده می شد تا در هر شعبه ای که مایلند خدمات بانکی مورد نیاز را خود را انجام دهند.

این بانک در شهر های مختلف ایران شعبه هایی دایر کرد و برای ارائه خدمات بین المللی هم شعب بانک در لندن و هامبورگ آغاز به فعالیت کردند.

ظرف سه سال 5 بانک خصوصی دیگر در ایران آغاز به فعالیت کردند. محمدعلی مفرح که از مجموعه بانک بازرگانی جدا شده بود، بانک صادرات و معادن ایران را تأسیس کرد که عنوان بزرگ ترین بانک خصوصی ایران را از آن خود کرد.

بانک های عمران، تهران، پارس و بیمه بازرگانی هم از دیگر بانک هایی بودند که در فاصله ای کوتاه از بانک بازرگانی تأسیس شدند. فرایند شکل گیری بانک های خصوصی تا اواخر دهه پنجاه ادامه داشت تا جایی که در زمان پیروزی انقلاب نزدیک به 21 بانک خصوصی در ایران فعالیت می کردند.

بانک بازرگانی فعالیت خود را در محل سابق شعبه بازار بانک شاهی در خیابان بوذرجمهری آغاز کرد. اما با توسعه فعالیت ها و اقبال مردم به خدمات آن، ساختمان بانک شاهی در میدان توپخانه را به قیمت 5/ 3 میلیون تومان خریداری و در آن مستقر شد.

هنوز هم نام بانک بازرگانی بر کتیبه کاشی سردر این بنای تاریخی دیده می شود و بعضی کارمندان قدیمی اتاق کار مصطفی تجدد، مؤسس بانک را با عنوان اتاق آقای تجدد می شناسند. در حال حاضر ساختمان بانک شاهی در اختیار بانک تجارت است.

خرداد سال 1358 بعد از اینکه شورای انقلاب مصوبه دولت موقت را در مورد ملی شدن بانک های خصوصی تأیید کرد؛ بانک های خصوصی در بانک های دولتی ادغام شدند. مهندس بازرگان در مقام رئیس دولت موقت در پیامی گفت:

هموطنان عزیز از آنجایی که بانک های خصوصی وضع نامساعد زیان باری پیدا کرده بودند، دولت لازم دانست برای حفظ حقوق و سرمایه های ملی و به منظور تضمین پس انداز های مردم و جلوگیری از اتلاف سپرده ها مدیریت کلیه بانک های خصوصی را به عهده بگیرد. بانک بازرگانی ایران هم مشمول این مصوبه و در بانک تجارت فعلی ادغام شد.

منبع: روزنامه ایران