نمایش 31 عکس برای نخستین بار در حوض خانه کاخ گلستان
به گزارش مجله چایی، مسئول آلبوم خانه کاخ گلستان، گفت: 31 قطعه عکس از مخزن آلبوم خانه کاخ گلستان برای نخستین بار به مناسبت روز جهانی میراث دیداری شنیداری 14 آبان در حوض خانه کاخ به نمایش گذاشته می شود.
میراث آریا: زهرا اسدیان درباره نمایش عکس هایی از مخزن آلبوم خانه کاخ گلستان، گفت: امروزه یونسکو با همکاری شورای هماهنگی اتحادیه آرشیوهای دیداری - شنیداری و سایر نهادهای مرتبط با حفاظت از میراث در سراسر جهان، نقشی محوری در حفظ و به اشتراک گذاردن این اسناد که کم دوام است و در معرض نابودی واقع شده است، ایفا می کند؛ هدف یونسکو از نام گذاری 27 اکتبر (چهاردهم آبان) به عنوان روز جهانی میراث دیداری شنیداری، افزایش آگاهی عمومی نسبت به حفاظت از این میراث، حمایت از موسسات نگهدارنده این میراث و ترویج دسترسی بیشتر به آن ها است.
وی اضافه نمود: مجموعه های دیداری - شنیداری مانند فیلم، رادیو و سایر منابع صوتی- تصویری آیینه تمام نمای خلاقیت بشری و مایه حیات فرهنگ ها هستند. آنها نه فقط حافظ شواهد ارزشمند تاریخی در زمان و مکان بوده بلکه مدافع و مروج گفتگوی فرهنگی و زمینه ساز آشنایی بیشتر و بهتر با فرهنگ ها و دیدگاه های متفاوت فرهنگی است.
اسدیان شرح داد: آیین گرامیداشت روز جهانی میراث دیداری- شنیداری 14 آبان در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می گردد و هم زمان با آن تصاویر کپی 31 قطعه عکس منتخب آلبوم خانه کاخ گلستان برای نخستین بار در محل این سازمان به نمایش گذاشته می گردد. همچنین قرار است در این روز، اصل این عکس ها که مربوط به دوره قاجار بوده و شامل مظفرالدین شاه و گرامافون، کالسکه، تلسکوپ و مظفرالدین شاه، روز عاشورا، انبار ذخیره قورخانه از تفنگ و فشنگ و… است به مدت یک هفته در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان در معرض دید عموم قرار بگیرد.
کاخ گلستان
کاخ گلستان با زیبایی های وصف ناپذیرش یکی از آثاری است که در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. این کاخ یکی از یادگارهای تهران در روزگار حکمرانی سلسله پادشاهی قاجاریه است که به واسطه اتفاقات مهمی که در آن رخ داده، از سایر کاخ های سلطنتی که در شهر تهران واقع شده است شناخته شده تر و نام آشناتر است.
ناصر نجمی در کتاب طهران در عهد ناصری می نویسد که وجه تسمیه کاخ گلستان به دلیل قرار دریافت و محصور شدن در باغ یا گلستانی بوده که پیرامون آن باغچه هایی قرار داشته و خیابان های دراز و مشجری که در کنار آنها درختان چنار و سرو سر به آسمان کشیده بودند.
قدمت این کاخ به زمان سلطنت شاه طهماسب اول صفوی بازمی گردد و از چند کاخ و عمارت جداگانه تشکیل شده که مهم ترین آنها در زمان قاجاریه ساخته شده و به عنوان محل سکونت شاهان قاجار مورد استفاده بوده است.
کاخ گلستان مسکن پادشاهانی چون آغا محمدخان قاجار، فتحعلی شاه قاجار، ناصرالدین شاه قاجار و مظفرالدین شاه قاجار بوده و دیگر پادشاهان قاجار و پهلوی بیشتر اوقات در سایر کاخ های واقع در تهران اقامت داشته اند.
این کاخ را با وجود کاخ های متعدد در آن می توان به دو بخش اندرونی و بیرونی تقسیم کرد که البته اکنون فقط بخش بیرونی آن باقی مانده؛ چراکه به واسطه تنفری که رضاشاه از پادشاهان قاجار داشت، به بهانه از بین بردن مکانی که شاهان قاجار در آن به شهوترانی می پرداختند آنجا را خراب کرد و وزارت دارایی به جای آن ساخته شد.
بخش اندرونی کاخ گلستان
بخش اندرونی کاخ گلستان مکان زندگی همسران پادشاهان قاجار بوده است. ناصرالدین شاه قاجار در سال 1301 هجری قمری در سفر مشهد، به ابراهیم خان امین السلطان دستور داد تا عمارت قدیم اندرونی را خراب کرده و تا زمان بازگشت وی عمارتی بزرگ و نو بنا سازد و حسب الامر، متعاقبا در اندک مدتی طرح اندرونی توسط معماران زبده دربار کشیده و اجرا شد.
ایوان تخت مرمر
ایوان تخت مرمر از بناهای مربوط به دوران سلطنت آغا محمدخان قاجار بوده و مراسم تاجگذاری وی نیز در این مکان برگزار شده است. گفته می گردد عمر برخی قسمت های تخت مرمر که از بناهای دوره زندیه است از سایر قسمت های کاخ گلستان قدیمی تر است.
ایوان تخت مرمر محل جلوس فتحعلی شاه قاجاربوده و بیشتر فرمان های خویش را نیز از این مکان صادر کرده است. او سال 1221 هجری قمری به سنگ تراشان معروف اصفهان دستور می دهد از سنگ مرمر زرد یزد تختی بسازند که همیشه وسط ایوان باقی بماند. این تخت از 65 قطعه مرمر بزرگ و کوچک تشکیل شده و توسط میرزا بابای شیرازی نقاشباشی طراحی شده و استاد محمد ابراهیم اصفهانی، سرپرستی حجاری آن را به عهده داشته است.
حوضخانه
عمارت حوضخانه در طبقه همکف تالار عاج واقع شده است و از بناهای دوره ناصرالدین شاه قاجار محسوب می گردد و به اتاق تابستانی شهرت داشته که آب قنات شاهی پس از ورود به داخل آبنمای آن به حوض های حیاط کاخ گلستان می رسیده است.
تالار عاج یا سفره خانه
این تالار آخرین بار در زمان ناصرالدین شاه شاهد تغییرات ظاهری شد و به محل نگهداری هدایای پادشاهان خارجی اختصاص پیدا کرد و بعدها در دوازدهمین سال سلطنت رضاشاه پهلوی محل ضیافت مهمانان خارجی شد. یک نقاشی آبرنگ که توسط محمودخان ملک الشعرا کشیده شده در کاخ گلستان وجود دارد که نمای خارجی تالار عاج یا سفره خانه را قبل از بازسازی نشان می دهد.
تالار سلام
این تالار در ضلع شمالی کاخ گلستان واقع شده است و به طور مستقیم زیر نظر ناصرالدین شاه قاجار بنا شده است. وی پس از نخستین سفر خود به اروپا که در سال 1290 هجری صورت گرفت، با دیدن موزه ها و گالری های بزرگ در کشورهای غربی تصمیم گرفت موزه ای شبیه موزه های اروپا در ارگ شاهی بنا کند. به همین دلیل نیز عمارت خروجی ارگ را خراب کرد و در سمت شمال غربی و در جوار تالار عاج، بناهایی ساخت که کاخ گلستان جدید نام گرفت که تالار آیینه، سرسرا و اتاق موزه از جمله این بناها هستند و توسط حاج ابوالحسن معمارباشی مشهور به صنیع الملک ساخته شده اند.
این تالار در زمان سلطنت پهلوی به منظور تشریفات رسمی مورد استفاده قرار داشته و تاجگذاری محمدرضا شاه نیز در این مکان برگزار شده است.
تالار آیینه
تالار آیینه جایگاهی وسیع و چهارگوش است که سقف و دیوارهای آن آیینه و بلورکاری شده و شهرت عمده آن علاوه بر تزئینات آن، بیشتر به دلیل نقاشی معروف کمال الملک غفاری است که سال 1309 هجری قمری از این تالار ترسیم کرده و اکنون نیز در کاخ گلستان در معرض نمایش واقع شده است.
همچنین تخت طاووس که به وسیله نادرشاه افشار به ایران آورده شده بوده نیز در این تالار قرار داشته که پوشش خارجی آن از طلا بوده و سنگ های قیمتی زیادی روی آن کار شده بوده که برخی از زمردهای آن حجم فوق العاده زیادی داشته اند. در بالای پشتی این تخت، خورشیدی از برلیان و در کنار آن نیز دو طاووس از برلیان خودنمایی می کرده و بعدها به موزه جواهرات انتقال پیدا می کند.
شمس العماره
این بنا پس از نخستین سفر ناصرالدین شاه قاجار به فرنگ، با معماری ایرانی و اسلوب فرنگی با محاسبه زیرزمین آن در هفت طبقه ساخته شده و نام دیگر آن نیز عمارت خورشید است. ساخت این بنا سال 1282 هجری قمری به دستور ناصرالدین شاه قاجار آغاز شده و طراحی آن به همت دوستعلی خان معیرالممالک اجرا شده و معمار آن نیز استاد علی محمد کاشی بوده که سال 1284 هجری قمری به انتها رسیده است.
خلوت کریم خانی
خلوت کریم خانی یا جلوخان سال 1173 هجری قمری احداث شده است. در گوشه شمال غربی محوطه کاخ گلستان و دیوار به دیوار تالار سلام، به صورت یک ایوان سه دهنه سرپوشیده وجود دارد و همان گونه که از نام آن تعیین است مربوط به دوران سلطنت کریم خان زند می گردد.
این بنا بخشی از اندرون خانه کریم خان زند به شمار می رفته و در وسط آن نیز حوضی کوچک وجود داشته که آب قنات شاهی از آبنمای آن بیرون می آمده و در باغ جاری می شده است.
در این محل نیز یک تخت مرمر واقع شده است که بسیار کوچک تر و ساده تر از تخت مرمر اصلی است. خلوت کریم خانی یا جلوخان، راه عبور از اندرون و باغ گلستان به دیوانخانه و تالار تخت مرمر بوده، ولی در زمان ناصرالدین شاه که بنای جدید تالار سلام ساخته می گردد، قسمت اعظم آن تخریب شده و به سبب تغییر وضع ساختمان ها، این معبر مسدود می گردد.
این مکان بخشی از کاخ گلستان است که ناصرالدین شاه علاقه زیادی به آن داشته و اغلب اوقات در آنجا خلوت می کرده و به قلیان کشیدن می پرداخته است.
موزه مخصوص
این عمارت در ضلع شمالی کاخ گلستان و در طبقه زیرین تالار سلام واقع شده است که در حقیقت بخشی از زیرزمین نخستین موزه ایران محسوب می گردد که توسط محمد ابراهیم خان معمار باشی ساخته شده است. این مکان از زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار تا انتها این سلسله به نگهداری و انبار چینی آلات و نقره هایی اختصاص داشت که سلاطین کشورهای اروپایی به ایشان هدیه داده بودند.
این مکان در زمان محمدرضا شاه پهلوی به موزه مخصوص تبدیل شد و کلیه هدایای پادشاهان اروپایی به این محل انتقال پیدا کرد. از دیگر اشیای قیمتی که در این موزه وجود دارد می توان به زره شاه اسماعیل صفوی، تیر و کمان نادرشاه افشار، ساعدبند و مهر فتحعلیشاه قاجار، تاج آغامحمدخان قاجار و… اشاره کرد.
نگارخانه
نگارخانه در ضلع شمالی کاخ گلستان و بین خلوت کریم خانی و موزه مخصوص واقع شده و محل به نمایش گذاشته شدن گنجینه نفیس تابلوهای نقاشی هنرمندان دوره قاجار است که در آن سیر تحول نقاشی ایران و آثار هنرمندان مشهور این دوره تاریخی دیده می گردد.
منبع: توریسم آنلاین