پناهگاه حیات وحش موته - مجله چایی

موته دارای دو بخش کوهستانی و دشتی می باشد این منطقه زیستگاهی مناسب برای آهوها می باشد. بعلاوه دارای گیاهان بسیار منحصر به فرد است. در نتیجه موته از جمله منطقه ها با ارزش ایران محسوب می گردد. در موته گیاهان بوته ای و درختچه هایی مانند گون، جاشیر، خارشتر، بادام کوهی، انجیر وحشی و پسته کوهی می روید.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش موته

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش موته از سال 1346 به عنوان پناهگاه حیات وحش موته شناخته می شد و پس از آن در سال 1396 این پناهگاه به پارک ملی، ارتقا یافته است. این پارک دارای دشت های وسیعی است و از زیستگاه های امن و منحصر به فرد آهوهای ایرانی می باشد. این پارک در حد فاصل استان مرکزی و استان اصفهان می باشد. ولی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، مدیریت این پارک را بر عهده گرفته است. این پارک دارای دشت ها و شوره زارهایی است که گیاهان خاصی را در خود جای داده است و نیز زیستگاه خاص برای گونه های مختلف حیات وحش می باشد.

شاخص ترین حیوانات حیات وحش موته

پناهگاه حیات وحش موته، دو بخش جلگه ای و هموار دارد. در بخش هموار آهوها زندگی می نمایند آهوها معمولاً در شوراب باریک، شور رباط ترک، همواری های موته و تپه ماهورهای منطقه سی کلفتی دیده می شوند و در منطقه ها دیگر قوچ، میش، کل و بز وجود دارد. گونه های زیادی از حیوانات در پناهگاه حیات وحش موته قرار گرفته است و محل زیست مناسبی برای آهوها می باشد به همین دلیل این پناهگاه، پایگاه حیات وحش موته محسوب می گردد.

از شاخص ترین حیوانات حیات وحش موته می توان به آهوی ایرانی اشاره نمود. اما این پناهگاه دارای گونه های جانوری دیگری نیز، همانند کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، پرندگان، خزندگان و انواع چکچک، چکاوک، کرکس، شاهین و... می باشد.

طبق سرشماری سال 1395 در این منطقه حفاظت شده 8510 رأس آهو، 1966 رأس کل، 7576 رأس قوچ و میش وجود دارد. از سال 1390 گراز نیز در پناهگاه حیات وحش موته دیده شده است. چون این پناهگاه قبلاً محل زیست گراز نبود، پس احتمال می رود که این گراز از استان مرکزی به پناهگاه وارد شده است.

بعلاوه این منطقه دارای 25 گونه از پستانداران که شامل 22 جنس از 11 خانواده و 4 راسته دیده شده است که شامل پلنگ، گربه شنی، آهو، کل و بز، گربه پالاس، پامسواکی بزرگ، مستر خاکستری، روباه معمولی، سنجاب درختی، جربیل بزرگ، پایکا، تشی، گرگ، موش خانگی، هامستر دم دراز، قوچ و میش، شغال، کفتار، سمور، خرگوش، جربیل بلوچی، جرد ایرانی، جرد لیبی، جرد ناخن زرد و دوپای کوچک می باشد.

این منطقه دارای 88 گونه از پرندگان که به 58 جنس متعلق هستند، مشاهده شده است که بعضاً پرنده مهاجر و گاه بومی نیز در میان آن ها رویت شده است که شامل عقاب دشتی (خاکی)، عقاب مارخور، سنقر سفید، عقاب طلایی، سارگپه معمولی، هدهد، شبگرد معمولی، مگس گیر خالدار (راه راه)، غراب، کلاغ سیاه، کلاغ ابلق، دم سرخ سیاه، چکچک دشتی، دم سرخ معمولی، دال، دال سیاه، بالابان، کبک، سارگپه پابلند، کرکس کوچک، شاهین، دلیجه، لیل، تیهو، درنا، هوبره، یلوه آبی، یلوه خالدار، سلیم طوقی کوچک، آبچلیک پاسرخ، آبچلیک تک زی، پاشلک بزرگ، کوکر شکم سیاه، کبوتر چاهی، یاکریم، کوکو، سینه سرخ ایرانی، جغد کوچک گلو خرمایی، سبزقبا، ماهی خورک کوچک، چکاوک شاخ دار، چکاوک کوچک، چکاوک پنجه کوتاه، چکاوک آسمانی، چکاوک کاکلی، پرستو، چلچله بیابانی، چلچله کوهی، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک شکم زرد، سنگ چشم خاکستری کوچک، سنگ چشم کله سرخ، دم سرخ، سسک جنبان، سسک درختی کوچک، سسک بیابانی، طرقه بنفش، چکچک، چکچک بیابانی، چکچک پشت سفید، چکچک گوش سیاه، چکچک ابلق، چکچک سرسیاه، چکچک دم سرخ، کمر کلی بزرگ، کمر کلی کوچک، زرده پر کوهی، زرده پر تالابی، زرده پر لیمویی، زرده پر سرسیاه، سهره صورتی، گنجشک خانگی، گنجشک کوهی، سار، پری شاخ، زاغی، زاغ نوک سرخ، حواصیل خاکستری، اگرت کوچک، اگرت بزرگ، غاز خاکستری و چکچک ابلق جنوبی می باشد.

خزندگان این پناهگاه شامل 25 گونه اند که برخی از آنها مار جعفری، ارمیاس ایرانی، لاک پشت مهمیزدار غربی، مارمولک ها، جکوی دم زبر، مار بوآی شنی، لاک پشت برکه ای خزری، آگامای چابک، بزمجه بیابانی خزری، مزالینای دم دراز بیابانی، آگامای پولک درشت صخره ای، آگامای وزغی خاکستری، اسکینگ علفزار، مار پلنگی، تیرمار بیابانی، تیرک مار، چلیپر، طلحه مار، یله مار، شاخ دار ایرانی، گرزه مار، آگامای قفقازی، اسکینگ قرمز نشان، شترمار شیرازی و جکوی دم کند، می باشند که در منطقه دیده شده اند. بعلاوه در پناهگاه حیات وحش موته، فقط یک گونه دوزیست به نام وزغ سبز عربی مشاهده شده است. از طرفی این منطقه دارای آبزیانی همانند ماهی زرده پر و خیاطه نیز می باشد.

پوشش های گیاهی پارک ملی موته

پناهگاه حیات وحش موته، دارای آب و هوایی نیمه خشک است و تابستان های گرم و زمستان های سرد دارد و افزون بر حیات وحش، پوشش گیاهی، گل های زیبایی نیز دارد. پارک ملی موته دارای انواع مختلفی از گیاهان و درختچه ها می باشد. این پارک ملی دارای پوشش تک اشکوبی می باشد. غالب گونه های این پارک، درمنه است که در ارتفاعات و دشت های منطقه می روید و اغلب پوشش گیاهی پارک ملی، زیست بوته ای می باشد ولی در بخش های دیگر این منطقه گیاه شور پسند نیز دیده می گردد و دلیل آن هم شور بودن خاک بخشی از منطقه است. گونه های کوه سری که غالباً شامل گون و کلاه میرحسن می باشند نیز، در پوشش گیاهی موته دیده می شوند.

پوشش های گیاهی پارک ملی موته شامل 478 گونه گیاهی شناخته شده می باشد که به 240 جنس و 53 خانواده تعلق دارد. موته دارای 270 گونه از گیاهان دارویی می باشد. این گیاهان شامل آویشن، خاکشیر تلخ، کاکوتی، کرفس کوهی، زرشک، گل اورانه، ریواس، تمشک و... می باشد. اما متأسفانه به دلیل عدم بارندگی در سال های اخیر، بوته های منطقه ضعیف شده است و بخش های زیادی از آنها نیز خشک می باشند.