اندیشکده، چین چگونه می تواند سقوط آزاد همکاری های اقتصادی جهانی را متوقف کند؟ - مجله چایی

در این گزارش به قلم پیتر پتری، عضو غیردائم اندیشکده بروکینگز و مایکل پلامر، استاد اقتصاد بین الملل دانشکده مطالعات بین الملل دانشگاه جان هاپکینز، که در وبسایت اندیشکده بروکینگز منتشر شد، آمده است: دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا فشارها بر چین را افزایش داده از جمله این که دو ناو هواپیمابر به شرق آسیا اعزام کرده اما این دولت در عین حال از اقتصاد شرق آسیا عقب نشینی کرده است.

این اندیشکده با اشاره به دو توافقنامه مهم همکاری منطقه ای که چین به عضویت آن درآمده و آمریکا آنها را از دست داده است، نوشت: اواخر ژوئن، 15 کشور آسیایی که 30 درصد از جمعیت دنیا را از آن خود دارند در جلسه ای از طریق ویدئوکنفرانس متعهد به امضای توافق مشارکت جامع منطقه ای RCEP در نوامبر 2020 شدند. اعضای این توافق شامل 10 کشور اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی بعلاوه استرالیا، چین، ژاپن، کره جنوی، نیوزیلند هستند و از برخی جهات این توافق بزرگترین توافق تجارت آزاد خواهد بود که در کنار توافق مهم منطقه ای دیگر به نام توافق جامع پیشرو مشارکت دو سوی اقیانوس آرام CPTPP که در سال 2018 به مرحله اجرا درآمد، قرار خواهد گرفت. اعضای CPTPP شامل استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، ژاپن، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پرو، سنگاپو و ویتنام هستند.

در این گزارش آمده است: آمریکا همه این توافقات را از دست داده از توافق اول یعنی مشارکت دو سوی اقیانوس آرام CPTPP کناره گیری کرده است. هند در ابتدا عضوی از مداکرات توافق مشارکت جامع منطقه ای RCEP بود اما درست پیش از نهایی شدن این توافق از آن خارج شد، این خروج به چین امتیاز و اهرم لازم را داد تا بزرگترین اقتصاد در نظام منطقه ای باشد که تمرکز آن بر شرق آسیا قرار گرفته است.

در این مقاله با اشاره به اهمیت این توافقات در برتری چین در شکل دادن به همکاری های بین المللی، آمده است: این سوال باقی است که آیا چین از این اهرم برای پیشبرد منافع کوتاه مدت سیاسی یا همان راهبرد اول چین استفاده خواهد کرد یا نظام قانونمندی را بنا خواهد نهاد که برای دیگر کشورها به درد می خورد و شاید یک الگویی برای همکاری دنیای باشد؟ این که رهبران چین چطور به این مسئله پاسخ خواهند داد دورنمای اقتصادی و سیاسی سال های آینده را شکل خواهد داد.

نویسندگان این گزارش در بررسی پتانسیل بزرگ اقتصادی این توافقات نوشتند: در محاسبات رایانه ای متوجه شدیم که جنگ تجاری چین و آمریکا تا سال 2030 درآمدهای دنیای را هر ساله به اندازه 301 میلیارد دلار و تجارت دنیای را به میزان یک تریلیون دلار در سال کاهش خواهد داد و تقریبا سه چهارم از این سقوط در تجارت در حوزه مبادلات دو سوی اقیانوس آرام خواهد بود.

بنا بر این گزارش، اما توافقات RCEP و CPTPP در صورتی که به خوبی اجرا شوند، می توانند به ترتیب 209 میلیارد دلار و 121 میلارد دلار به درآمد دنیا اضافه کنند.

بنا بر ارزیابی این کارشناسان، این درآمدها به سبب تجارت و تولید مازادی که در منطقه شرق آسیا وجود دارد می تواند تاثیرات جنگ تجاری اعمال شده بر منطقه را اگه نگوییم به طور کامل برای آمریکا و چین، از بین می برند این توافقات همچنین هزینه تجارت در شرق آسیا را کاهش داده و توانمندی این منطقه در حوزه تکنولوژی، ساخت، کشاورزی و منابع طبیعی را تقویت می کند. ابتکار یک کمربند یک جاده نیز این روابط را تقویت خواهد کرد.

در ادامه این گزارش با اشاره به درآمد اقتصادی چین در این میان که بالغ بر 100 میلیارد دلار خواهد بود، آمده است: سوال اصلی این است که چین چگونه نقش اقتصادی جدید خود را مدیریت خواهد کرد. این مسئله چندان مشخص نیست حتی برای سیاستگذاران چینی. برخی در چین سازش با خارجی ها اگر فراتر از نیاز تجاری اساسی کشور باشد، غیرضروری می دانند. این دیدگاه شاید توضیحی برای سیاست های قهری باشد که در حمایت سیاسی از چین حتی در قبال شرکایی اتخاذ می شوند که شرکای مناسب اقتصادی هستند. مانند هشداری که چین برای اجتناب دانشجویان چینی از استرالیا در واکنش به حمایت استرالیا از تحقیقات درباره پاندمی اخیر صادر کرد.

در این گزارش آمده است: البته دیگر سران چین بی شک درک می کنند که کشورشان تحت فشار سنگین بین المللی است و نگرانی های منطقه ای نیز به خوبی مشخص هستند و شامل یک سری از سیاست های چین از هنگ کنک تا دریای جنوب چین می شود، سیاست هایی که با رویکردی حمایت می شوند و معمولا دیگر کشورها را از چین دور می سازد.

در انتهای این گزارش آمده است: درست که دولت ترامپ اهداف غیرقابل قبول بسیاری را دنبال کرده و همه از لحن و زبان ترامپ شاکی هستند اما این امر واقعیت ها را برای چین تغییر نمی دهد و چین نمی تواند نفوذ منطقه ای و دنیای خود را با نشان دادن خود به عنوان قدرت غیرفابل کنترل، نمی تواند تقویت کند.

به نوشته این اندیشکده: توافقات RCEP و CPTPP از نظر اقتصادی به نفع چین خواهند بود اما در عین حال این توافقات رهبری و مدیریت چین را به بوته آزمون می سپارند. آنها فرصتی را برای جلوگیری از سقوط آزاد همکاری بین الملل فراهم می کند.