علائمی که نشان می دهند شما مبتلا به سندرم متابولیک و در معرض خطر بیماری های جدی هستید - مجله چایی

خبرنگاران-یکتا فراهانی: سندرم متابولیک به مجموعه ای از عوامل خطرزای متابولیکی شامل اختلال در هومئوستاز ( حفظ پایداری محیط داخلی بدن) قند خون بالا، چاقی شکمی، اختلالات چربی خون و فشار خون بالا گفته می گردد که با افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی همراه است.

شیوع سندرم متابولیک در ایران

دکتر سیما غرابی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در موردشیوع سندرم متابولیک یا نشانگان سوخت و سازی می گوید: این سندرم در سراسر جهان در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه؛ نه تنها در میان افراد بزرگسال و مسن؛ بلکه بین نوجوانان هم روند رو به رشدی دارد و یکی از مهم ترین مسائل بهداشتی زندگی مدرن است.

این سندرم موجب افزایش هزینه های درمان در سیستم بهداشتی می گردد و کیفیت زندگی را نیز کاهش می دهد. در ایران مقدار شیوع سندرم متابولیک بالاست و روند رو به رشدی با افزایش سن در هر دو جنس زنان و مردان دارد.

علائمی که نشان می دهد مبتلا به سندرم متابولیک هستید یا خیر

به گفته این متخصص تغذیه، اگر فردی حداقل سه مورد از موارد زیر را داشته باشد، مبتلا به سندرم متابولیک است.

دور کمر بیشتر از 102 سانتی متر در مردان و بیشتر از 88 سانتی متر در زنان.

قند خون ناشتا 100 میلی گرم بر دسی لیتر یا بیشتر.

تری گلیسیرید سرم بیشتر از 150 میلی گرم بر دسی لیتر.

فشار خون سیستولیک بیشتر از 130 میلی متر جیوه یا فشار خون دیاستولیک بیشتر از 85 میلی متر جیوه

HDL کمتر از 50 میلی گرم بر دسی لیتر در زنان و کمتر از 40 میلی گرم بر دسی لیتر در مردان

عوامل مؤثر بر سندرم متابولیک

دکتر غرابی می گوید عوامل متعددی می توانند بر سندرم متابولیک تأثیر گذار باشند که شامل عوامل ژنتیکی، متابولیکی و محیطی شامل رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مدیریت استرس می شوند.

برای مدیریت این سندرم، برترین کار اصلاح شیوه زندگی و مهم ترین راه چاره درمانی نیز انتخاب آگاهانه و صحیح غذایی است. همان گونه که چاقی مهم ترین عامل مرتبط با ایجاد سندرم متابولیک است؛ نخستین گام درمانی این سندرم نیز کاهش وزن به شمار میرود که با بهبود حساسیت به انسولین به عنوان مکانیسم پایه درمانی سندرم متابولیک شناخته شده است.

نقش رژیم درمانی در سندرم متابولیک

به عقیده این متخصص تغذیه، رژیم غذایی غنی از غلات کامل، میوه و سبزیجات و لبنیات کم چرب تأثیر زیادی در پیشگیری و کنترل سندرم متابولیک دارد.

التهاب نیز در پاتوژنز ( بیماری زایی و سازوکاری که باعث ایجاد بیماری می گردد) این سندرم نقش مهمی دارد. بنابراین زرد چوبه، گوجه فرنگی و چای و رژیم مدیترانه ای می توانند با کاهش التهاب در پیشگیری و کنترل این سندرم مؤثر باشند.

مطالعات نشان می دهد آنتی اکسیدان ها و ویتامین های D، E، C، زنجبیل، مواد غذایی با ضریب گلیسمیک( شاخصی برای میزان گیری مقدار افزایش قند خون در اثر مصرف بعضی مواد غذایی خاص ) پایین، مواد غذایی غنی از پلی فنول ها (ترکیبات گیاهی که می توانند مانند یک آنتی اکسیدان عمل نمایند و رادیکال های آزاد را که باعث آسیب به سلول های بدن و بروز سرطان و بیماری های دیگر می شوند خنثی کند) می توانند مؤثر باشند.

ارتباط ویتامین D با حساسیت به انسولین

به گفته دکتر غرابی، سطح ویتامین D به طور مستقیم با حساسیت به انسولین مرتبط و کمبود آن هم با فشار خون بالا، چاقی، دیابت و سندرم متابولیک در ارتباط است.

فراموش نکنیم رژیم غذایی با ضریب گلیسمیک پایین می تواند در بهبود حساسیت به انسولین و کاهش التهاب مؤثر باشد. تعدیل چربی در رژیم غذایی و کاهش دریافت چربی اشباع (چربی حیوانی، روغن نباتی جامد) و افزایش دریافت اسیدهای چرب چند غیر اشباع می تواند التهاب ناشی از سندرم متابولیک را کاهش دهد.

البته افزایش آگاهی و انتخاب صحیح الگوی غذایی نیز گام مهمی در جهت پیشگیری و مدیریت این بیماری خواهد بود.