قطع رابطه ایران و انگلیس به روایت مصدق

به گزارش مجله چایی، سی ام مهرماه سال 31 بود که قطع رابطه سیاسی ایران و بریتانیا پس از تصویب هیئت وزیران در دولت دکتر محمد مصدق تسلیم کاردار سفارت انگلستان در تهران شد و حسین فاطمی، وزیر امور خارجه دولت مصدق، آن را گفت. علت قطع رابطه ایران با انگلستان، بی اعتنایی لندن به خواست های ملت ایران در احقاق حقوق خود به ویژه در جریان ملی کردن صنعت نفت عنوان شده بود. پس از ده ها سال حضور تمام قد انگلیس در عرصه سیاست ایران از دوران قاجار تا پهلوی، این نخستین بار بود که به حضور این کشور در ایران، برای مدتی انتها داده می شد.

قطع رابطه ایران و انگلیس به روایت مصدق

مصدق: جنبش ملی ایران از روز اول با کارشکنی های انگلیس روبرو شد

روزنامه شرق در ادامه می نویسد: 24 مهرماه دکتر مصدق در نامه ای به نمایندگان مجلس شورای ملی دلایل تصمیم دولتش مبنی بر قطع رابطه با دولت انگلیس را به اطلاع ایشان رساند و رادیو متن این نامه را پخش کرد.

نامه مصدق به نمایندگان به این توضیح بود: مجلس شورای ملی/ آقایان نمایندگان محترم مستحضرند که جنبش ملی ایران از روز اول با کارشکنی ها و تحریکات عوامل شرکت سابق و دولت انگلیس در داخل و خارج کشور روبه رو گشت. این کوشش ها و تشبثات زحمات فوق العاده برای ما فراهم نمود در ضمن به آبروی خود آن ها نیز لطمه زد، زیرا هر یک از این تشبثات پرده تازه ای از روی رفتار ظالمانه زورمندان برداشت و چهره سیاست استعماری آنان را بیشتر نمایان ساخت.

با مختصر تأملی آقایان به خاطر خواهند آورد که از روز 29 اسفند 1329 تا امروز که قریب 19 ماه از اولین تصمیم مجلس ایران می گذرد، چه مشکلاتی در راه موفقیت ما به وجود آورده و تا چه حد دامنه تحریک و آشوب و اغتشاش را فقط به خاطر منفعت طلبی و استفاده جویی توسعه داده اند.

پس از آنکه صنعت نفت در مجلسین ملی تصویب شد و ملت ایران به این آرزوی خود رسید، دولت انگلیس برای جلوگیری از اجرای آن نخست دست به ارعاب و اخافه زد و برخلاف شرایط دوستی ای که پیوسته از آن دم می زد، ملت صلح دوست ما را به سزای آنکه از یکی از حقوق اولیه خود استفاده کرده بود به کشتی های موریشن و فلامنکو و قوای زمینی و دریایی و هوایی متمرکز در دور و نزدیک مرز های ایران تهدید کرد.

ملت ایران که در راه رسیدن به آمال ملی خویش برای تحمل هرگونه سختی و مشقت خود را آماده کرده و در این راه تا پای جان ایستاده بود، از این تهدیدات باکی نداشت... اکنون با این توضیحات آقایان نمایندگان محترم تصدیق می فرمایند که دولت این جانب تا آنجا که ممکن بوده سعی و مجاهدت خود را برای حل اختلاف به کار بسته، ولی با کمال تأسف دولت انگلیس تا به امروز مانع حصول توافق شده و ملت ایران را برخلاف موازین بین المللی همچنان در فشار مالی قرار داده است و اکنون نیز با ادامه مکاتبات بی حاصل می خواهد از مرور زمان به نفع خود استفاده کند و ما را از تعقیب رویه مالی دیگری که باعث نجات و فلاح مردم ایران باشد، باز دارد.

هرچند درباره روش دولت نسبت به حل موضوع نفت در گزارش سابق به عرض مجلسین رسیده و در آن تصریح شده است هرگاه نتیجه آخرین پیشنهاد و گذشت های دولت این جانب اثر مطلوب و مترقب را نداشته باشد، ناچار باید رویه دولت انگلستان را مخالف با شرایط دوستی که همواره از طرف دولت ایران رعایت می شده بدانیم و روابط سیاسی موجود را بی اثر بشناسیم و آقایان نمایندگان محترم نیز با آن موافقت فرموده اند.

معذالک اکنون که متأسفانه دولت مجبور به اتخاذ تصمیم مبتنی بر قطع روابط سیاسی شده است لازم می داند مجددا مراتب را به استحضار آقایان نمایندگان محترم برساند. در خاتمه باید اضافه کنم که قطع روابط سیاسی با دولت انگلیس مستلزم قطع علایق دوستی بین دو ملت نمی باشد، زیرا ملت ایران همواره به ملت انگلیس به دیده احترام نگریسته و امیدوار است که زمامداران آن دولت نیز اندکی بیشتر به حقایق اوضاع فعلی جهان و بیداری ملل توجه نمایند و از روشی که تا امروز معمول داشته اند، منصرف شوند و سیاست خود را با وضع جهانی امروز منطبق سازند تا ملتین انگلیس و ایران بتوانند از طریق تجدید حیات مناسبات سیاسی از روابط دوستی و وداد برخوردار شوند.

اکنون بر عموم افراد ملت ایران فرض و ضروری است که بیش از پیش مراقب اوضاع باشند و با بیداری و استقامت راهی را که در پیش گرفته اند ادامه دهند و تردید ندارم که، چون این مجاهدت در راه حق انجام می گردد، خداوند متعال مدد خواهد فرمود که به نتیجه مطلوب برسد. نخست وزیر/ دکتر محمد مصدق.

ارسال نامه به میدلتون از سوی فاطمی

شش روز پس از آنکه نمایندگان مجلس نامه مصدق را دریافت کردند، 30 مهر 1331 حسین فاطمی، وزیر امور خارجه وقت، با ارسال نامه ای به جورج میدلتون، کاردار وقت دولت انگلستان، تصمیم دولت شاهنشاهی ایران، مبنی بر قطع روابط سیاسی با دولت علیاحضرت ملکه انگلستان را به اطلاع او رساند. در این نامه، با اشاره به اختلاف دولت ایران با شرکت نفت، دولت انگلیس به حمایت غیرقانونی از شرکت نفت متهم و همچنین اعلام شد مأموران رسمی آن دولت نیز به واسطه تحریکات و مداخلات ناروای خود، مشکلاتی به قصد اخلال در نظم و آرامش کشور فراهم ساختند.

روزنامه اطلاعات: ملاقات افشار و میدلتون نیم ساعت بیشتر طول نکشید

روزنامه اطلاعات فردای آن روز نوشت: بعدازظهر دیروز آقای افشار، رئیس اداره سوم سیاسی وزارت امور خارجه، با تلفن به سفارت انگلیس خبر داد که برای تسلیم یادداشتی که تهیه شده است، ساعت سه بعدازظهر انتظار میدلتون کاردار سفارت و جفری دبیر اول سفارت را دارد.

ساعت سه و 15 دقیقه ماشین شماره 2 سیاسی سفارت برای آخرین بار به طور رسمی جلوی وزارت امور خارجه توقف کرد و میدلتون و جفری از ماشین پیاده شده یکسره به اتاق آقای افشار، رئیس اداره سوم سیاسی وزارت خارجه رفتند. ملاقات افشار و میدلتون نیم ساعت بیشتر طول نکشید. اگرچه از مذاکرات بین آنان اطلاع کاملی در دست نیست، ولی گفته می گردد ضمن تسلیم یادداشت مربوط به قطع رابطه، مذاکراتی درمورد نحوه رسیدگی به امور سفارتخانه های ایران و انگلیس انجام شده است.

پاسخ اداره اطلاعات سفارت انگلیس؛ شعر حافظ

یک روز پس از ملاقات افشار و میدلتون، اداره اطلاعات سفارت انگلیس در خبری در صفحه اول بولتن خود نوشت: با کمال تأسف بعد از 93 سال دیروز دولت ایران به ما خبر داد که روابط سیاسی خود را قطع کرده است. این بولتن با چاپ این شعر حافظ که حافظ شکایت از غم هجران چه می کنی/ در هجر وصل باشد و در ظلمت است نور به عنوان خداحافظی، اضافه کرده بود: امیدواریم در این ظلمت نوری پیدا گردد.

اللهیار صالح: قطع روابط سیاسی نباید باعث تعجب انگلستان گردد

پخش خبر قطع روابط دو کشور، واکنش های متفاوتی را برانگیخت. هم زمان اللهیار صالح، سفیر کبیر ایران در آمریکا و یکی از یاران مصدق، یک جلسه مطبوعاتی در واشنگتن تشکیل داد و گفت: امروز دولت ایران، قطع روابط سیاسی با دولت انگلستان را اظهار داشت. این اقدام برای اعتراض نسبت به روش خصمانه ای که دولت انگلستان برای تحمیل خواسته های شرکت نفت سابق به دولت ایران پیش گرفته بود، انجام شد. دکتر مصدق در 18 ماه گذشته، با وجود این روش نامساعد انگلستان، از هر اقدام ممکن برای تشویق دولت انگلستان در همکاری با دولت ایران، در پیداکردن راهکار، کوتاهی ننمود.

در مقابل، دولت انگلستان، در روش خود، به این طریق پافشاری نمود: محاصره مالی و مسدودنمودن اعتبارات ایران، جلوگیری از آمدن کشتی ها به بنادر ایران، تهدیدنمودن خریداران احتمالی نفت ایران و سعی در مضطرب نمودن دولت ایران از طریق کشاندن ایران به شورای امنیت و دیوان دادگستری بین المللی؛ در صورتی که هر دو این دستگاه ها از طرفداری از درخواست های انگلستان خودداری کرده و رأی دادند که اختلاف، مابین دولت ایران و یک شرکت خصوصی است نه بین دو دولت ایران و انگلستان.

این سیاست تحمیل، باعث سختی های مالی فراوانی برای ملت ایران و بر هم زدن نظم سیاسی کشور شده است. قطع روابط سیاسی نمی بایست باعث تعجب دولت انگلستان گردد، زیرا تنها دو راه برای ایران باقی مانده بود که یا روابط سیاسی خود را قطع نماید یا زیر فشار محاصره مالی غیرقانونی انگلستان، زانو به زمین زند.

ملت ایران مصمم است استقلال سیاسی خود را حفظ نماید و با وجود سختی های مالی فراوانی که در نتیجه امپریالیسم انگلستان بر ملت تحمیل شده، به هیچ وجه حاضر نیستند از استقلال سیاسی خود دست بردارند... جهان می داند که ایران محتاج به منافع تجارت بین المللی، به خصوص در معامله نفت می باشد، ولی نه به قیمت تسلیم شدن به انگلستان. من صمیمانه امیدوارم که دولت انگلستان در اعمال خود تجدیدنظر کرده و سیاست جدید همکاری پیش گیرد تا بتوانیم بار دیگر روابط بین دولتین را برقرار کنیم.

منبع: فرارو
انتشار: 7 آذر 1399 بروزرسانی: 7 آذر 1399 گردآورنده: teaslimming.ir شناسه مطلب: 730

به "قطع رابطه ایران و انگلیس به روایت مصدق" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "قطع رابطه ایران و انگلیس به روایت مصدق"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید